Organik Atıklar
Organik içerikler, yaşamsal ve zirai faaliyetlerde önemli rol oynamaktadır. Bunun sonucunda hayvansal ve bitkisel bazlı atıklar meydana gelmektedir.
Neler Organik Atıktır?
- Sebze-Meyve Kabukları Ve Artıkları
-Buğday,Arpa,Çavdar Samanı
- Taze Otlar, Çimler
- Çay Atığı
- Yeşil Yapraklar
- Yumurta Kabukları (Gübrenin Kalsiyum Değerini Arttırır)
- Kahverengi Malzemeler
- Meyve ve sebze atıkları
- Hayvan gübreleri
- Buğday samanı
- Arpa samanı
- Çavdar samanı
- Ziraat atıkları
- Çimen
- Dökülmüş ağaç yaprakları
- Arıtma çamuru, Alg
Komposta Neler Konulmaz?
- Et, Balık, Süt Gibi Hayvansal Ürünler (soğuk kompost yönteminde, et ve süt ürünlerinden kaynaklanan insan sağlığına zararlı patojenler tamamen yok olmayabilir)
- Kedi Köpek Dışkısı
- Yağlı Yiyecek Artıkları
- İşlenmiş Kâğıtlar
- Çocuk Bezi Veya Hijyenik Ped/Tampon
- Üzerinde Tohumları Bulunan Otlar
- Kahve Ve Çay Poşetleri
- Limon, Portakal, Greyfurt Gibi Asitli Meyveler (soğuk kompost yönteminde fazla asidik bir ortam yaratacağı için tercih edilmemelidir)
- Kolayca çürümeyecek sert ve büyük malzemeler
- Plastikler
- Kimyasal olarak kirlendiğini düşündüğünüz herhangi bir malzeme, ağır metaller, vb
Organik Atıkların Oluştuğu Yerler
- Evler
- Ofisler
- Yemekhaneler
- Lokantalar
- Kantinler
- Cafe, Fastfood zincirleri
- Fabrikalar
- Oteller
- Toplu yaşamın olduğu bir çok yer
Organik Atıkların Çevre ve İnsan Sağlığına Etkileri
Kompostun Faydaları
Plastik poşetlerde çöpe atılan mutfak atıkları ciddi ekonomik ve ekolojik masraflar doğurur. Büyük şehirlerde kişi başı üretilen bir günlük çöp miktarı yaklaşık 1,17 kg’dır (TÜİK, Belediye Atıklar, 2016). Bunun % 50- 60’ını kompostlaştırılabilecek organik atıklar oluşturur. Çöp taşıma işleminde tüketilen fosil yakıtlar, kontrolsüzce yığılan biyolojik kütlenin çıkardığı metan gazı, çevreye yayılan toksik su, koku ve diğer tehlikelerin yanı sıra, her gün çöpe dönüşen sayısız naylon poşetin yol açtığı tahribat, atık dediğimiz ”kullanılmamış kaynakları” dönüştürebildiğimiz ölçüde azalır.
Organik atıkları değerlendirir
Bir yerde birikerek kirlilik yaratacak veya yakılarak hava kirliliğine yol açacak olan organik atıklar, doğal süreçler sayesinde faydalı ve değerli bir kaynağa dönüşür. Sorun, çözüm olur.
Toprak yapısını iyileştirir
Agregat (topaklaşma) sağlar. Çok killi veya kumlu topraklardaki organik madde miktarını artırdığı için agregat oluşumunu teşvik eder. Agregat ise, toprağın nefes almasını sağlar.
Yağışsız dönemde toprakta nem tutar ve buharlaşmayı azaltır.
Fazla suyu sünger gibi emerek yağmurun neden olduğu erozyonu engeller. 100 kg humus, yaklaşık 195 kg su tutabilir.
Toprağın havalanmasını sağlar.Toprağın üst kısmında havadar bir katman yaratarak, çeşitli toprak canlılarının hareket etmesine olanak tanıyan sağlıklı bir yüzey oluşturur. Bu sayede toprağın rahatça havalanmasını sağlar. Örneğin bitki kökleri rahatça hava aldığı zaman, potasyum alımı kolaylaşır.
Bitkilerin ihtiyacı olan zamanda besin sağlar.Tuz formundaki sentetik gübreler, suyla karıştığında bitkilerin doğrudan alabileceği bir forma girer ve bitkilere bir nevi ”zorla içirilir”. Fazlasıysa bitkiler tarafından alınamadığı için toprağın altına sızarak yer altı sularının kirlenmesine yol açar. Kompost ise, bitkilerin istediği zamanda ve formda alabilecekleri besin maddesi içerir, yavaş salınımlıdır. Yalnızca besin kaynağı değildir, aynı zamanda besin deposudur.
Topraktaki toksinleri etkisiz hale getirir.Toprakta var olan toksik maddeler ve ağır metaller, bitkilerin kökleriyle alamayacağı bir forma dönüşür ve sabitlenir. Kompost, ciddi oranda kirlenmiş toprakların rehabilitasyonunda da kullanılır.
Toprağın pH dengesini düzenler.Ph seviyesi fazla yüksek veya düşük olduğunda, toprakta yeterli besin varsa bile bitkilerin bunları kullanması zorlaşabilir. Bol miktarda kompost eklenen topraklarda, bitkilerin ihtiyaç duyduğu pH seviyesi daha geniş bir aralığa yayılır ve daha esnek koşullar sağlanır.
Büyümeyi hızlandırır ve bitkileri güçlendirir.Çok düşük yoğunlukta bile olsa, kompostun toprağa sağladığı hümik asit sayesinde bitki gelişiminin hızlandığı gözlemlenmiştir.
Organik Atıklarda Uygulanacak ya da Uygulanmayacak Yöntemler
Organik atıkların kaynağında ayrı toplanması
Organik atıklar diğer atıklardan ayrı olarak kahverengi biriktirme ekipmanında toplanır.
Ev/işyeri bahçesinde geri kazanıma tabi tutulur.
Belediyeye teslim edilir. Belediyeler tarafından lisanslı geri dönüşüm tesisine gönderilir.
Organik Atıklarda Yanlış Uygulamalar
Çöp olarak değerlendirilmekte ve diğer atıklarla birlikte çöp kutusuna karışık olarak atılmak suretiyle geri dönüşümü yapılamadan doğaya karışmaktadır.
Kanalizasyon sistemine atılması tıkanmalara sebep olur.
Doğaya atılması görüntü kirliliği ve koku sorunlarına neden olur.
Organik Atıkların Teslim Edileceği yerler
Kompostlama, organik maddelerin aerobik veya anaerobik koşullarda mikroorganizmalar aracılığıyla kararlı hale getirildiği bir işlemdir. Kompostlaşmada organik maddeler ayrışırken mikroorganizmalar oksijeni tüketir. Aktif kompostlama sırasında fazla miktarda sıcaklık ve bir miktar karbondioksit (CO2) üretilir ve oluşan su buharı havaya karışır. Ancak ortaya çıkabilecek az miktarda karbondioksit, atıkların doğru yönetilmediği mevcut sistemin ortaya çıkardığı karbondioksit miktarına kıyasla göz ardı edilebilir bir miktardır.Kompost, her yerde, her koşulda yapılabilir. Apartman dairesinde oturuyorsanız, fazla yer kaplamayan, koku ve sinek yapmayan kompost yöntemleri kullanabilirsiniz. Eğer mutfak atığınız çok değilse, komşularınızla bir araya gelerek yeterli malzeme toplayabilirsiniz. Hızlı bir şekilde kompost üretmek istiyorsanız sıcak kompost yöntemini, eğer günlük işler nedeniyle ilgilenecek zamanınız yoksa buna karşın bahçede yeriniz varsa sizi fazla uğraştırmayacak soğuk kompost yöntemini kullanabilirsiniz.
Organik atıkların geri kazanımı
Toplanan organik atıklardan ev/işyeri bahçesinde kompost yapılabilir. Kompost organik esaslı atıkların oksijenli veya oksijensiz ortamda ayrıştırılması suretiyle üretilen üründür.Kompost farklı tekniklerle üretilir. Açık alanda veya makine ile yapılabilir.
Organik atıklar düzenli depolama alanlarında organik materyallerin çürümesi sonucu oluşan metan gazından elektrik enerjisi üretilir.
Kompostun kullanım alanı ve faydaları
Kompost bahçelerde parklarda sebze yetiştiriciliğinde kullanılır.
Kompostun başta gelen faydası toprak yapısını ve özelliğini iyileştirmesidir. Faydalarını şu şekilde sıralamak mümkündür.
Topraktaki (Zeminin) boşluk hacmini arttırır.
Zeminin kolay havalanmasını sağlar.
Zor işlenen toprakların kolay işlenmesini sağlar.
Toprağın su tutma kabiliyetini arttırarak kurak mevsimlerde tuzlanmayı önler.
Yüksek oranlarda mineral gübrelemeye karşı tampon etkisi gösterir.
Besin maddelerinin bitkilerce daha iyi kullanılmasını sağlar.
